პარონიმები ეწოდება ისეთ სიტყვებს, რომლებიც ბგერობრივად (ხან საერთო წარმომავლობის ან მსგავსი წარმოების გამო, ხან შემთხვევით, ზოგჯერ სემანტიკური ელფერითაც) ჰგვანან ერთმანეთს, რაც მიზეზი ხდება მათი აღრევისა (ისინი გაუმართლებლად მონაცვლეობენ როგორც ზეპირ, ისე წერით მეტყველებაში). გთავაზობთ პარონიმებს, რომლებიც, ჩვენი აზრით, საყურადღებო უნდა იყოს საგამომცემლო სახლის ავტორებისათვის. ჩვენ ვიხელმძღვანელეთ არნოლდ ჩიქობავას სახელობის ენათმეცნიერების ინსტიტუტის მიერ 2011 წელს გამოცემული ქართული ენის პარონიმთა ლექსიკონით. მთავარი რედაქტორი - თ. ვაშაკიძე.



 

 

 
სწორად – სწორედ

სწორად: 1. მართებულად (სწორად მოიქცა) 2. წრფივი ხაზით, არაირიბად (გზა სწორად მიდის); 3. ტოლად, თანაბრად (სწორად შეჭრა თმისა...); სწორედ: ზუსტად, სახელდობრ (სწორედ ახლა / აქ...).


 
ღვივება – ღვივილი

 ღვივება (ცეცხლისა); ღვივილი (ცომისა).


 
ყაურმა – შაურმა

 ყაურმა: წვენში ჩახარშული ჯიგარი; შაურმა: ლავაშში გახვეული მწვადი.


 
ცნება – მცნება (იხ.)

 
-თქო –  -მეთქი!

- თქო: სხვათა სიტყვის გამომხატველი ნაწილაკი; აღნიშნავს პირველი პირის მიერ დანაბარებ სიტყვას, რომელიც მეორე პირმა მესამეს უნდა გადასცეს (წადი და უთხარი, გიორგი გიცდის-თქო); –მეთქი (< მე ვთქვი): პირველ პირის სხვათა სიტყვის ნაწილაკი: „ნეტა, მეც შენისთანა მონადირე ვიყო-მეთქი, – ვუთხარი ბიძაჩემს“ (ვაჟა).


 
-ფილია – –ფობია

 –ფილია: ვინმეს ან რაიმეს სიყვარული; რაიმესადმი მიდრეკილება (რთული სიტყვის ბოლო შემადგენელი ნაწილი); -ფობია: ვინმეს ან რაიმეს სიძულვილი; აკვიატებული შიში (რთული სიტყვის ბოლო შემადგენელი ნაწილი).


 
აგეგმვა – დაგეგმვა

აგეგმვა: ადგილმდებარეობის განსაზღვრა რუკის შესადგენად; დაგეგმა: 1. გეგმის შედგენა;
2. წინასწარ შემუშავებულ ღონისძიებათა პროექტის შედგენა (მუშაობის დაგეგმა).


 
ადრესანტი – ადრესატი

ადრესანტი: წერილის გამგზავნი; ადრესატი: წერილის მიმღები.


 
ადრეული – ადრინდელი

ადრეული (ხილი); ადრინდელი (ამბავი).


 
აეროდრომი – აეროპორტი

აეროდრომი: საგანგებოდ მოწყობილი მოედანი თვითმფრინავების სადგომად და ასაფრენ-დასაფრენად; აეროპორტი: საჰაერო პორტი მგზავრების (აგრეთვე ტვირთისა თუ ფოსტის) მისაღებად და გასაგზავნად.


 
ავალდებულებს – ავალებს – ავალიანებს

ავალდებულე და ავალებს ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს – ვალად ადებს: „პასუხისმგებლობის შეგრძნება მოთმენასა და გაძლებას გავალდებულე“ (ო. ჭილ.); მშობ­ლე­ბის ამაგი შვილს ბევრ რამეს ავალე, მაგრამ ავალდებულე: იმას სთხოვს, რაც მას არ ევალება; მორალურ წნეხს ადებს; ავალებს: აკისრებს ვინმეს რაიმე (კონკრეტული) საქმის შესრულებას (მასწავლებელი მოსწავლეებს მოთხრობის მოკლე შინაარსის დაწერას ავალე); ავალიანე: ვალში აგდებს (გაზრდილი გადასახადები მოსახლეობას ავალიანე).


 
ავანტიურული – ავანტიურისტული

ავანტიურული: შემთხვევითი სარისკო (ხიფათიანი) საქმიანობა (ხშირად უპერსპექტივო); ავანტიურისტული: ავანტიურისტის შესაფერისი. მისთვის დამახასიათებელი (ავანტიურისტული ქმედება).


 
ავტორიტეტიანი – ავტორიტეტული

ეს სიტყვები ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს: კომპეტენტური (ავტორიტეტიანი / ავტორიტეტული მეცნიერი), მაგრამ ავტორიტეტული: სარწმუნო (ავტორიტეტული დასკვნა / სიტყვა). 


 
აიდგამს – ამოიდგამს

აიდგამს (ფეხს / ენას), მაგრამ: ამოიდგამს (ენას).


 
აკრებინებს – აკრეფინებს

აკრეინებს (ხალხს / რიცხვებს); აკრეფინე (მარცვლებს / ხილს...).


 
ამდენი – ამოდენა

ამდენი (რაოდენობა: ამდენი ბავშვი / ყვავილი...); ამოდენა (ზომა: ამოდენა ბიჭი / ბურთი...).


 
ამთელებს – ამრთელებს

ამთელებს: მთელს ხდის; ამრთელეს: კურნავს. არჩენს.


 
ამიტომ, ამის გამო – ამისათვის

ამიტომ, ამის გამო (მიზეზი: ლუკამ გვიან გაიღვიძა. ამიტომ / ამის გამო სკოლაში დააგვიანდა); ამისათვის (მიზანი: გამოცდები რომ უკეთ ჩააბარო, ამისათვის მეტი შრომაა საჭირო).