უაკ 271.222(479.22)
ISBN 978-9941-28-896-8 (ყველა ნაწილი) ISBN 978-9941-28-900-2 (მეოთხე ნაწილი)
272 გვერდი
დამტკიცების თარიღი 01.01.1970
XVII ს. განსაკუთრებითაა აღსანიშნავი ერისა და ქრისტესათვის თავდადებული წმი-დანების სიუხვით, საქართველოს მნათობი წმიდა ქეთევან დედოფალი, წმიდა მეფე არჩილ II, წმიდა მღვდელი თევდორე, დავით გარეჯას ბერები და სხვანი. თავიანთი მედგარი მაგალითებით ხალხისათვის სამაგალითონი იყვნენ მაჰმადიანური შემოტევებისას. ამ დროს მტერმა ქართლისა და კახეთის სამეფო ტახტებზე მუსულმანი მეფეები დასვეს, რაც მრავალი უბედურების წყაროდ იქცა. ასეთ დროს ჩამოყალიბდა საერთო-სახალხო იდეა – „გამოხსნა და აღდგომა“. „გამოხსნა“ გულისხმობდა მუსულმანთა ბატონობისაგან საქართველოს დახსნას, ხოლო „აღდგომა“ _ საქართველოს სახელმწიფოს რესტავრაციას თავის ძველ ისტორიულ საზღვრებში, რომელიც გააჩნდა მას ოქროს ხანაში. მართლაც 1744 (1745) წელს უფალმა წყალობით მოხედა საქართველოს და განხორციელდა „გამოხსნის“ გეგმა, ქართლის სამეფო ტახტზე ავიდა თეიმურაზ II, ვითარცა ქრისტიანი მეფე, ერეკლე კი კახეთისა, ამის შემდეგ ქართველთა ოცნება იყო საქართველოს „აღდგომა“ ანუ მისი სრული გაერთიანება, მისთვის სამცხე-საათაბაგოს, ჭარ-ბელაქანის, სამხრეთ საქართველოს მიწაწყლის დაბრუნება. მეფე ერეკლე II-ს ყოველივე ამის აღსრულებას ჰპირდებოდა რუსეთის საიმპერატორო ტახტი ეკატერინე II-ის დროს, რისთვისაც დაიდო გეორგიევსკის ტრაქტატი. შემდეგ, 1801 წელს, აღორძინების ნაცვლად რუსეთის იმპერიამ საერთოდ მოსპო ათასწლოვანი ქართული სახელმწიფოებრიობა, მალევე კი _ ეკლესიის ავტოკეფალია. 1917 წელს, ქართველი სამღვდელოებისა და ხალხის თავდადებული ღვაწლით გამოცხადდა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენა. ამ დროს კათალიკოსის ადგილმონაცვლე მიტროპოლიტმა ლეონიდემ მოუწოდა ქართველ ერს – „თავისუფალ ეკლესიას გვერდით ამოვუყენოთ თავისუფალი საქართველოს სახელმწიფო“, მართალც 1918 წელს ქართველმა ერმა გამოაცხადა საქართველოს სახელმწიფოს აღდგენა. რომელიც, რუსულ-ბოლშევიკური ანექსიის შემდეგ, საფუძველი გახდა ეროვნული დამოუკიდებლობის იდეისა. ამ პერიოდში, 1943 წელს, რუსულმა ეკლესიამ ცნო საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია, ხოლო 1990 წელს უწმიდესმა და უნეტარესმა კათალიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ დააგვირგვინა ავტო-კეფალური მოძრაობა. საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია აღიარეს კონსტანტი-ნოპოლისა და სხვა საპატრიარქოებმა იმჟამინდელი „საქართველოს სსრ“ საზღვრებში. ამის შემდეგ საქართველოს ეკლესიის წინაშე წარმოდგა სხვა პრობლემა – იურისდიქციის დაცვის საკითხი. რადგანაც აფხაზეთისა და ცხინვალის ოკუპირებულ რეგიონებში დამპყრობლები აქეზებენ ადგილობრივ საეკლესიო სეპარატისტებს, რათა ეს ქართული მხარეები ეკლესიურადაც მოწყვიტონ საქართველოს. ეს საკითხები გამოწვლილვითაა განხილული მიტროპოლიტ ანანია ჯაფარიძის წიგნში.