პარონიმები ეწოდება ისეთ სიტყვებს, რომლებიც ბგერობრივად (ხან საერთო წარმომავლობის ან მსგავსი წარმოების გამო, ხან შემთხვევით, ზოგჯერ სემანტიკური ელფერითაც) ჰგვანან ერთმანეთს, რაც მიზეზი ხდება მათი აღრევისა (ისინი გაუმართლებლად მონაცვლეობენ როგორც ზეპირ, ისე წერით მეტყველებაში). გთავაზობთ პარონიმებს, რომლებიც, ჩვენი აზრით, საყურადღებო უნდა იყოს საგამომცემლო სახლის ავტორებისათვის. ჩვენ ვიხელმძღვანელეთ არნოლდ ჩიქობავას სახელობის ენათმეცნიერების ინსტიტუტის მიერ 2011 წელს გამოცემული ქართული ენის პარონიმთა ლექსიკონით. მთავარი რედაქტორი - თ. ვაშაკიძე.



 
შაშხანა – შუშხუნა

შაშხანა: თოფი; შუშხუნა: 1. შამპანური; 2. სადღესასწაულო ცეცხლი.


 
შეგროვილი – შეგროვებული

შეგროვილი: ვინც ან რაც შეგროვდა; შეგროვებული: ვინც ან რაც შეაგროვეს.


 
შეგულებული – შეგულიანებული

 შეგულებული: გონებაში მონიშნული; შესაძენად, მოსაყვანად ნავარაუდები (შეგულებული ქალი / წიგნი / ბინა...); შეგულიანებული: ვინც შეაგულიანეს ან შეგულიანდა; წაქეზებული, წახალისებული.


 
შედგება – შესდგება

შედგება (შედგა, შემდგარა): შედგება (მოლაპარაკება); შესდგება (შესდგა, შესდგომია): შესდ­გება (მტერს ფეხით).


 
შედგენილობა – შემადგენლობა

შედგენილობა: ძირითადად გამოიყენება უსულო სახელებთან (ატომის / მოლეკულის; წამლის / პროდუქტის... შედგენილობა); შემადგენლობა: ძირითადად გამოიყენება ადამიანთა სახელებთან (კომისიის / ჟიურის შემადგენლობა), მაგრამ: მოძრავი შემადგენლობა (მატა­რებლის ვაგონები).


 
შედუღებული – შედუღაბებული

შედუღებული: რაც შეადუღეს ან შედუღდა: შედნობით დაკავშირებული, მიდუღებული (შედუღებული ფოლადის ნაწიბურები); შედუღაბებული: რაც შეადუღაბეს ან შედუღაბდა, დუღაბით შეკრული; შემტკიცებული (შედუღაბებული კედელი).


 
შეესიტყვება – შეესატყვისება

შეესიტყვება: შეეპასუხება, შეელაპარაკება, ეტყვის საწინააღმდეგოს, შეეკამათება; შეესატყვი­სება: შეესაბამება, შეეფარდება, შეეფერება.


 
შეიქნა – შეიქმნა

შეიქნა: 1. ატყდა, დაიწყო; გაიმართა: „შეიქნა საშინელი წივილ-კივილი“ (ვაჟა); 2. გახდა (ცუ­დად შეიქნა); შეიქმნა: გაკეთდა, აიგო, დაარსდა (შეიქმნა ახალი სახელმწიფო).


 
შეიყოლებს – შეიყოლიებს

ეს სიტყვები ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს – თან შეიყვანს (შეიტანს): შეიყოლებს, შეიყოლიებს მეგობარს / ჩანთას, მაგრამ შეიყოლიებს ზმნას სხვა მნიშვნელობაც აქვს: რაიმე გაი­ტაცებს, გაართობს, შეიქცევს: „შეგვიყოლია... ბაასმა, შუაღამე გადასული იყო, როცა შინ დავბრუნდით“ (აკაკი).


 
შეიძლება – შესაძლოა, შესაძლებელია

ეს სიტყვები ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს – სავარაუდოა; მოსალოდნელია (მას შეიძლება / შესაძლოა / შესაძლებელია უყვარდა ნინო); მაგრამ შეიძლება ზმნას განსხვა­ვე­ბული მნიშვნელობაც აქვს – ნებადართულია; კანონიერია (შეიძლება შემოვიდე? გადაწყვეტი­ლება შეიძლება გასაჩივრდეს 30 დღის განმავლობაში).


 
შეკაზმავს – შეკმაზავს

შეკაზმავს („ვინ შეკაზმავს ცხენს?“); შეკმაზავს (ვინ შეკმაზავს ლობიოს?).


 
შემოსავალი – შემოსასვლელი

შემოსავალი (წლიური შემოსავალი); შემოსასვლელი [და არა შემოსავალი] (გზა / კარი / ჭიშკარი).


 
შესავალი – შესასვლელი

შესავალი (პოემისა / რომანისა...); შესასვლელი [და არა შესავალი] (თეატრისა / მეტროსი...)


 
შესაკრები – შესაკრებელი

შესაკრე: ვინც, რაც უნდა შეკრიბონ: 1. ერთად შესაგროვებელი, თავმოსაყრელი (შეაკრები ხალხი...); 2. მათემ. ჯამის ერთ-ერთი წევრი; შესაჯამებელთაგანი (ერთ-ერთი შესაკრები); შესაკრებელი: ადგილი, სადაც იკრიბებიან; საკრებულო.


 
შესახედაობა – შეხედულება

შესახედაობა: გარეგნობა (კარგი შესახედაობა); შეხედულე: მოსაზრება, აზრი, თვალსაზ­რისი (განსხვავებული შეხედულე).


 
შეფარული – შეფარებული

შეფარული: ის, რაც შეფარულია, დაფარულია (ხმაში შეფარული შიში); შეფარებული: ვინც (რაც) შეაფარეს ან შეეფარა; შეკედლებული (შეფარებული ობოლი).


 
შეცნობა – შემეცნება

შეცნობა: აღქმა, გაგება, გაცნობა (ბავშვი იწყებს სამყაროს შეცნობას); შემეცნება: ფილოს. ობი­ექტური სამყაროს მეცნიერული აღქმა და გაანალიზება (შემეცნების თეორია).


 
შეწევა – შეწევნა

შეწევა: შიგნით მიწევა (უჯრის შეწევა);  შეწევნა: დახმარების გაწევა, მიშველება; წყალობა: „ვიღაც გამორბის, შეწევნას ითხოვს“ (ი. მაჩაბ. თარგმ.).


 
შთაგონება – ჩაგონება

ეს სიტყვები ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს – შეგონება, დაჯერება; სხვის ნების­ყოფაზე შემოქმედება, მაგრამ შთაგონებას სხვა მნიშვნელობაც აქვს: შემოქმედებითი აღფრთო­ვანება (შთაგონების წყარო).


 
შტამბი – შტამპი

შტამბი: ხის ნაწილი ფესვის ყელიდან პირველ განშტოებამდე (ხის ტანი); შტამპი: 1. დეტა­ლების მოსაჭრელი ლითონის ყალიბი; 2. შაბლონი (გადატ. გამოთქმის გაცვეთილი ფორმა; ტრაფარეტი); 3. ბეჭედი დაწესებულების სახელწოდებით.