პარონიმები ეწოდება ისეთ სიტყვებს, რომლებიც ბგერობრივად (ხან საერთო წარმომავლობის ან მსგავსი წარმოების გამო, ხან შემთხვევით, ზოგჯერ სემანტიკური ელფერითაც) ჰგვანან ერთმანეთს, რაც მიზეზი ხდება მათი აღრევისა (ისინი გაუმართლებლად მონაცვლეობენ როგორც ზეპირ, ისე წერით მეტყველებაში). გთავაზობთ პარონიმებს, რომლებიც, ჩვენი აზრით, საყურადღებო უნდა იყოს საგამომცემლო სახლის ავტორებისათვის. ჩვენ ვიხელმძღვანელეთ არნოლდ ჩიქობავას სახელობის ენათმეცნიერების ინსტიტუტის მიერ 2011 წელს გამოცემული ქართული ენის პარონიმთა ლექსიკონით. მთავარი რედაქტორი - თ. ვაშაკიძე.



 
ამოსავალი – ამოსასვლელი

ამოსავალი: საწყისი, დასაწყისი, საყრდენი (ამოსავალი დებულება); ამოსასვლელი [და არა ამოსავალი]: სადაც, საიდანაც უნდა ამოვიდნენ ან ამოდიან: „მახარემ დაინახა მდელოსკენ ამოსასვლელი ბილიკი“ (შ. არაგვ.).


 
ამტყდარი – ატეხილი

ეს სიტყვები ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს – ერთბაშად გაჩენილი. აღძრული. წამოჭრილი: „ყოველი ომი მაშინ არის გასამართლებელი, როცა ქვეყნის დასაცავად არის ამტყდარი“ (გ. წერეთ.), „რომთან ატეხილ ბრძოლაში ტიგრანმა მითრიდატეს წინდაუხედავად დახმარებაზე „უარი უთხრა“ (ი. ჯავახ.); მაგრამ ატეილს სხვა მნიშვნელობებიც აქვს: 1. ხშირი, აყრილი (ითქმის მცენარეებზე): „და შეუპოვრად მოუთამაშებს გარემო თვისსა ტეხილ ჭალებს“ (ნ. ბარათ.); 2. გადატ. ვინც ატყდა; ვინც არავის და არაფერს ერიდება: „სამგლე გოჭივით ატეხი­ლი, ხარბი და აბეზარი კაცი არავის და არაფერს ყურადღებას აღარ აქცევდა“ (ნ. ლომ..; 3. რაც ატყდა (ითქმის საქონელზე); 4. რაც აატეხეს (ატეილი ქვა).


 
ამჩნევს – აჩნევს – აჩენს

ამჩნევს: ხედავს, შენიშნავს (გზას ამჩნევს); აჩნევს: დაატყობს კვალს, დაღს, ნაფეხურებს; აჩენს: 1. ბადებს (შვილს აჩენს); 2. წარმოშობს: „ბოროტნი კაცნი... სამდურავსა და შუღლს აჩენენ“ (ილია); 3. ხილულს ხდის რაიმეს: „ქონებას მალავენ, არ აჩენენ“ (ილია).


 
ამცნობს. აცნობებს – აცნობს

ამცნობს, აცნობებს: აგებინებს, ატყობინებს: „კაჭკაჭმა შორიდანვე ამცნო თავისი მოსვლა ხმაურობით“ (ვაჟა); დადგენილების შესახებ თავმჯდომარე აცნობებს გიორგის; აცნობს: 1. უც­ნობ ვინმეს ნაცნობად ხდის (გიორგი თავის მეგობარს დედას აცნობს); 2. უცნობ ვითარებაში გაარკვევს ვინმეს (სკოლის ახალ დირექტორს კლასის ხელმძღვანელი მოსწავლეთა წარმატებას აცნობს).


 
ანალიზური – ანალიტიკური

ანალიზური (მეთოდი); ანალიტიკური (გეომეტრია).


 
ანტარქტიდა – ანტარქტიკა

ანტარქტიდა: დედამიწის სამხრეთ პოლუსის ირგვლივ მდებარე კონტინენტი; ანტარქტიკა: სამხრეთ-პოლარული მხარე, რომელიც ანტარქტიდასთან ერთად მოიცავს ატლანტის. ინდოეთისა და წყნარ ოკეანეთა სამხრეთ ნაწილს ზოგიერთი ზღვითა და კუნძულით.


 
აპატიებს – აპატივებს

აპატიებს: ჩადენილი დანაშაულისათვის (ცოდვისათვის) არ დასჯის; მიუტევებს, შეუნდობს; აპატივე: პატივს, სასუქს აყრის, ანოყიერებს. აპოხიერებს მიწას.


 
არე – არეალი

არე: 1. მხარე, მიდამო, არემარე; გარკვეული ადგილი, განსაზღვრული სივრცე, რომელზედაც ვრცელდება რაიმეს მოქმედება (თვალთახედვის არე); 2. კიდე (ფურცლის არე); არეალი: დედამიწის ზედაპირის ის ტერიტორია, სადაც გავრცელებულია (მოიპოვება) ამა თუ იმ მცენარის, ცხოველის ან ფრინველის გარკვეული სახეობა (ვაზის... გავრცელების არეალი).


 
არისტოკრატიული – არისტოკრატული

რისტოკრატიული (მმართველობა); არისტოკრატული (მანერები /იერი...).


 
ასაკოვანი – ასაკობრივი

ასაკოვანი (ადამიანი); ასაკობრივი (დაავადებები / ცენზი).


 
ასვამს – ასმევს

ასვამს (დაღს); ასმევს (წყალს).


 
ასიგნაცია – ასიგნება

სიგნაცია: მოძვ. ქაღალდის ფული; ასიგნეა: სპეც. გარკვეული თანხის გამოყოფა რაიმე მიზნისათვის; მიზნობრივი დაფინანსება.


 
ასოციაცია – ასოციირება

ეს სიტყვები ერთ შემთხვევაში სინონიმებია და ნიშნავს – ფსიქ. ისეთი კავშირი წარ­მოდ­გენათა შორის, როდესაც ერთს მეორის გამოწვევა შეუძლია; მიმსგავსება. დაკავშირება, მაგრამ ასოციაციას სხვა მნიშვნელობაც აქვს: ორგანიზაციების ან ადამიანების წებაყოფლობითი კავშირი, გაერთიანება, ამხანაგობა (ადვოკატთა... ასოციაცია).


 
ატრიბუტი – ატრიბუტივი – ატრიბუტიკა

ტრიბუტი: 1. ფილოს. თვისება, რომელშიც საგნის ან მოვლენის არსი ვლინდება (სუბსტანცია და ატრიბუტი); 2. რაიმეს დამახასიათებელი ნიშანი: „ბევრი ლექსის აუცილებელ ატრიბუტად იქცა· „მარტოობა“, „ტანჯვა“... (რ. მიმინ.); ატრიბუტივი: სპეც. თვისების აღმნიშვ­ნელი. განმსაზღვრელი სიტყვა (ზედსართავი სახელი); ატრიბუტიკა: 1. დამახასიათებელ ნიშანთა ერთობლიობა; 2. რაიმე აუცილებელი თანმხლები იარაღი, მოწყობილობა, ჩაცმულობა: „რესპუბლიკების გუნდებს უფლება ეძლევათ საკუთარი ატრიბუტიკითაც გამოვიდნენ ბარსელონაში“ (ქეგლ).


 
აუცილებელი – უცილობელი

აუცილებელი: საჭირო (აუცილებელი საგნები); უცილობელი: გარდაუვალი (უცილობელი გამარჯვება).


 
აღთქმა – აღქმა

აღთქმა: დაპირება, პირობის დადება; აღქმა: გაგების, გაცნობიერების უნარი.


 
აღმატებითი – აღმატებული

აღმატებითი: გრამატ. აღმატეითი ხარის – ზედსართავის ფორმა, რომელიც აღნიშნავს რაიმე თვისების ყველაზე მაღალ დონეს; აღმატებული: 1. ამაღლებული (ზნეობით აღმატებული: 2 გადატ. წარჩინებული. აღზევებული (აღმატებული პირი; სხვებზე აღმატებული).


 
აშენება – გაშენება

შენება (სახლისა...); გაშენება (ბაღისა...).


 
აცვამს – აცმევს

 აცვამს (ჯვარს); აცმევს (კაბას).


 
აციებს – აცივებს

აციებს: ციებ-ცხელება სჭირს, ციების შეტევა აქვს (ავადმყოფს აციე); აცივებს: აგრილებს (აცივებს ღვინოს / წყალს).